Ekonomi Sözlüğü: Temel Terimler ve Anlamları

Ekonomi, kaynakların sınırlı olduğu ve bu sınırlı kaynakların nasıl en iyi şekilde kullanılacağını inceleyen bir disiplindir. Ekonomiyle ilgili temel kavramları anlamak, finansal kararlar verme sürecinde çok önemlidir. İşte ekonomi sözlüğünde bulunan bazı temel terimler ve anlamları:

1. Arz: Belirli bir mal veya hizmetin piyasada sunulan miktarıdır. Arz, fiyat, maliyet, teknoloji ve rekabet gibi faktörlere bağlı olarak değişir.
2. Bütçe Açığı: Bir devletin gelirinin, harcamalarından daha az olması durumudur. Bütçe açığı genellikle vergi gelirlerinin harcamaları karşılamadığı durumlarda ortaya çıkar.
3. Brüt Yurtiçi Hasıla (GSYİH): Bir ülkenin belirli bir zaman diliminde ürettiği toplam mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder. GSYİH, bir ülkenin ekonomik büyümesini ölçmek için kullanılır.
4. Deflasyon: Genel fiyat seviyesinin sürekli ve genel bir düşüşünü ifade eder. Deflasyon, talebin azalması veya arzın artması gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
5. Denge Fiyatı ve Miktarı: Talep ve arzın birbirine eşit olduğu noktadaki fiyatı ve miktarı ifade eder. Bu noktada, piyasada ne talep ne de arz fazlası bulunur.
6. Enflasyon: Genel fiyat seviyesinin sürekli ve genel bir artışını ifade eder. Enflasyon, talebin artması veya arzın azalması gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
7. Elastisite: Bir mal veya hizmetin fiyatındaki değişikliğe olan talep veya arzın duyarlılığını ifade eder. Esnek talep veya arz, fiyat değişikliklerine karşı daha duyarlıdır.
8. Ekonomik Büyüme: Bir ekonominin belirli bir dönemdeki üretiminin artmasıdır. Ekonomik büyüme, işsizliği azaltabilir ve refahı artırabilir.
9. Faiz Oranları: Kredi alırken ödenen veya tasarruf edilen paranın kazancını ifade eder. Faiz oranları genellikle rezerv bankası tarafından belirlenir ve ekonomik koşullara bağlı olarak değişir.
10. Gelir Dağılımı: Bir ülkedeki toplam gelirin farklı gruplar arasında nasıl dağıldığını ifade eder. Eşitsiz gelir dağılımı, sosyal ve ekonomik dengesizliklere neden olabilir.
11. İşsizlik Oranı: İş arayan kişilerin toplam işgücüne oranını ifade eder. İşsizlik oranı, ekonominin sağlığını ve istihdam durumunu ölçmek için önemli bir göstergedir.
12. Küreselleşme: Uluslararası pazarların ve iletişim ağlarının büyümesi ve etkileşimin artması.
13. Monopol: Piyasada tek bir satıcının hakim olduğu durum.
14. Oligopol: Piyasada birkaç büyük satıcının hakim olduğu durum.
15. Rezerv Bankası: Bir ülkenin para politikasını yöneten ve genellikle para arzını kontrol eden bağımsız kurum.
16. Talep: Belirli bir mal veya hizmete olan istek.
17. Tüketici ve Üretici Fiyat Endeksi (TÜFE ve ÜFE): Tüketicilerin veya üreticilerin belli bir dönemdeki fiyat seviyelerini ölçen endeksler.
18. Üretim Faktörleri: Üretim sürecinde kullanılan işgücü, sermaye, girişimcilik ve doğal kaynaklar gibi unsurlar.
19. Vergi: Devlete gelir sağlamak amacıyla alınan zorunlu ödemeler.
20. Yatırım: Gelecekte kazanç sağlamak amacıyla sermaye veya varlık satın alma veya oluşturma.
21. Zaman Değeri: Bir para biriminin, belirli bir zaman dilimindeki satın alma gücü.