Türev Piyasası Nedir?

Türev piyasası nedir? İleri bir vade için hem şartları hem de fiyatı önceden belirlenmiş ürünlerin alım satımlarının gerçekleştiği pazarlara verilen isim olarak tanımlanmakta. Bir ürünün söz konusu piyasada işlem görebilmesi için türev ya da emtia olarak nitelendirilmesi gerekir. İlgili borsa terimi vadeli işlem piyasaları olarak da bilinmekte.

Türev piyasaları organize ve tezgâhüstü pazarlar olmak üzere iki farklı başlık altında incelemek mümkündür. Futures, Opsiyon, ve SWAP adıyla bilinen işlemler türev piyasalar aracılığıyla yapılıyor. Forward işlemler tezgâhüstü piyasalarda yapılırken Futures sözleşmeler ise organize pazarlarda gerçekleştirilmekte. Ayrıca terim, adını finansal yatırımcıların ihtiyaçlarının türemesinden almıştır. Piyasanın en temel hedefi yatırımcıları çeşitli risklerden korumaktır.

Araçları Nelerdir?

Türev piyasası nedir? Türev piyasasında gerçekleştirilebilen işlemlerin her biri araçtır. Finansal varlığa veya malın değerine bağlı olan ürünlere türev araçlar adı verilmekte. Söz konusu varlığın sahipliği el değiştirse de türev araçlarla ilgili hak ve yükümlülüklerin ticareti yapılabilmekte. Aşağıda türev ürünleri detaylıca inceleyebilirsiniz.

Futures Sözleşmeleri

Vadeli işlem piyasasının temelini oluşturur. Futures özellikli vadeli işlem sözleşmelerinde ürünün fiyatı o gün baz alınarak sabitlenmekte. İlerleyen bir tarihte ürünün teslim alınacağına dair yapılan bir sözleşmedir. Türev piyasalarında işlem gören Futures sözleşmeler sayesinde yatırımcı hem kendisini finanse eder hem de varlığını olası risklere karşı korur. Yatırımlarını korumak isteyen kişiler hedging yöntemine başvurur. Türev piyasalar da bu yöntemi uygulamayı mümkün kılar.

Forward Sözleşmeleri

Vadeli satım sözleşmeleri arasında yer alan Forward, dövizlerin, menkul kıymetlerin ya da varlıkların ileri bir dönemde teslim edilmesi için yapılan işlemdir. İleri vadede teslim alınacağı belirlenen finansal değerler için yapılan sözleşmelerin alım satım işlemlerine Forward adı verilmekte. Genel olarak kısa vadeli yatırımlar olduğu söylenebiliyor. Risk yönetimini mümkün kılan Forward sözleşmeler sayesinde vadeli işlemler yapılabilmekte.

SWAP Sözleşmeleri

Türev piyasalarında işlem gören SWAP sözleşmeleri, döviz cinsinin ya da faizinin değiştirilmesi için yapılan takaslardan oluşur. SWAP sözleşmesi sayesinde her iki taraf da kendisine en uygun olan şartlara geçiş yapmış sayılmakta. Söz konusu sözleşme sayesinde faizi yüksek olan para biriminden yatırımcının kazanç sağlayabilmesi mümkün hâle gelir.

Opsiyon Sözleşmeleri

Opsiyon, belirli bir tarihte belirli bir fiyattan bir varlık satın alma veya satma hakkı veren bir sözleşmedir. Türev piyasalarında öne çıkan araçlardan biri olan opsiyonda alım satımı belirlenen fiyat üzerinden gerçekleştirmek mümkündür. Sözleşmede belirtilen fiyat üzerinden son derece kolay bir şekilde varlık alıp satabilirsiniz.

Türev Ürünlerin Kullanım Amaçları Nelerdir?

Özellikle türev piyasalar, sağladığı birtakım olanaklar sayesinde yatırımcılar tarafından rağbet görür. ayrıca piyasadaki ürünlerin sunduğu imkanlar, yatırımlarınızı daha güvenilir ve risksiz bir şekilde değerlendirmenizi sağlar. Türev ürünlerin yatırımcılar tarafından sık tercih edilme sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Arbitraja Karşı Düzenli Fiyatlandırma: Türev ürünleri, arbitraja imkan vermeyecek şekilde fiyatlandırılıyor. Piyasada arbitraj imkanının oluşması için fiyatlama modelinde bir düzensizlik olması gerekir. Türev piyasalarında arbitrajın meydana gelmesine olanak verilmediği için ilgili pazardaki ürünler sıklıkla tercih edilmekte.
2. Riskten Korunma (Hedging): Türev piyasaları, riskten korunma (hedging) imkanı sağlar. Türev ürünlerde risk tamamen ya da kısmi olarak ortadan kaldırılabilmekte. Yatırımlarınızı gelecekte yaşanabilecek aksiliklere karşı kolayca güven altına alabilirsiniz.
3. Spekülasyon: Türev ürünler, spekülasyon için de kullanılıyor. Ürünlerin ilerleyen süreçteki seyrini tahmin etmeye spekülasyon adı verilmekte. Türev ürünlerle spekülasyon yapan bireyler, ortaya çıkan fiyat değişiklikleri sayesinde para kazanır. Üstelik, yatırımcılar talep artışıyla da piyasanın likiditesini artırırlar.

Ayrıca yukarıda sıralanan kullanım amaçlarına bakıldığında, türev ürünlerin fazla riske girmeden yatırımları koruyup artırması sayesinde sıklıkla tercih edildiği söylenebiliyor. Risklerin daha iyi yönetilmesini sağlayan ürünler, birikimlerinizin de eriyip gitmesinin önüne geçer. Aayrıca türev piyasalar, oldukça güvenilir bir piyasadır.

Türev Piyasasının Avantajları Nelerdir?

Türev piyasalar, yatırımcılara birçok avantaj sunar. Bu avantajlar, türev piyasaların neden tercih edildiğini açıklar ve yatırımcıların birikimlerini değerlendirirken bu piyasaları seçmelerini sağlar. İşte türev piyasaların sunduğu faydaların daha okunabilir bir şekilde sıralanmış hali:

1. Fiyat Değişimlerine Karşı Koruma: Vadeli işlem piyasaları, gelecekte meydana gelebilecek fiyat değişimlerine karşı yatırımcıları korur. Ayrıca, spot piyasalardaki riskler, vadeli işlem piyasalarında daha etkili bir şekilde yönetilebiliyor.
2. Fiyat Seyri Hakkında Bilgi Alabilme: Vadeli işlem piyasaları, üreticiler, bankacılar, portföy yöneticileri, ithalat ve ihracatçılar gibi katılımcılara, fiyatların gelecekteki seyri hakkında fikir edinme imkanı sağlar. Bu sayede, piyasada işlem yapan herkes, riski daha iyi yönetme fırsatı elde eder.
3. Düşük Sermaye ile İşlem Yapabilme: Türev pazarlarda işlem yapmak isteyen yatırımcılar, spot piyasalara göre daha düşük miktarda sermaye ile işlem yapabilirler. Spot piyasalarda aksiyon alırken işlem tutarının tamamı tahsil edilirken, türev piyasalarda daha düşük miktardaki teminat ile işlem yapma imkanı vardır. Bu duruma marjin denir.

Türev piyasası nedir? Avantajları nelerdir? Yukarıdaki maddeler, türev piyasaların en büyük artılarıdır. Türev piyasaları, yatırımlarınızı riskten uzak bir şekilde degerlendirme imkanı sunar. Ayrıca, fiyat değişimlerinin öngörülebilir olduğu bir ortamda değerlendirme imkanı sunmaktadır.